«Φάντo και Λις»

του Φερνάντο Αραμπάλ

4 Ιανουαρίου – 9 Μαρτίου

Το έργο «Φάντο και Λις» του Ισπανού θεατρικού συγγραφέα, ποιητή, σκηνοθέτη, ζωγράφου, διανοητή Φερνάντο Αραμπάλ (1932 - ), του ανατρεπτικού, προκλητικού «Φάντο», όπως είναι το προσωνύμιο του, ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Βασίλη Χριστοφιλάκη, από τις 4 Ιανουαρίου 2011, στο θέατρο «Ροές».

To έργο έχει ανέβει δύο φορές στην Ελλάδα, από το «Θεατρικό Εργαστήρι Θεσσαλονίκης», σε σκηνοθεσία Στέλιου Γούτη, με τον ίδιον στο ρόλο του Φάντο και τη Ρούλα Πατεράκη στον ρόλο της Λις και από τον θίασο «Κυκλόραμα», σε σκηνοθεσία Μελίνας Σαρδή, με Φάντο τον Θάνο Δερμάτη και Λις τη Δέσποινα Σαραφίδου (1997).

Η Ταρ, ο μυθικός τόπος του Αραμπάλ στο «Φάντο και Λις»

Μια φορά και ένα καιρό υπήρχε μια μεγάλη και θαυμαστή πόλη που την έλεγαν Ταρ. Την εποχή εκείνη όλες οι πόλεις ήταν ισχυρές και σε άνθιση, γιατί ο μεγάλος Πόλεμος δεν είχε ξεκινήσει ακόμα. Όταν ήρθε η μεγάλη καταστροφή , όλες οι πόλεις έπεσαν. Όλες εκτός από την Ταρ. Η Ταρ υπάρχει ακόμα. Αν ξέρεις που να ψάξεις, θα τη βρεις. Και όταν φτάσεις εκεί θα σου προσφέρουν κρασί και νερό και θα ακούσεις μουσική από γραμμόφωνο. Όταν φτάσεις εκεί, όλη μέρα θα μαζεύεις σταφύλια και σκορπιούς κρυμμένους κάτω από άσπρους βράχους. Όταν φτάσεις εκεί… θα γνωρίσεις την αιωνιότητα. Εκεί θα δεις το πουλί που πίνει μια σταγόνα από τον ωκεανό κάθε εκατό χρόνια. Θα φορέσεις ένα χρυσό στέμμα στο κεφάλι και θα κρατήσεις στο χέρι το κλειδί όλων των λαβυρίνθων. Όταν φτάσεις εκεί θα καταλάβεις τη ζωή και θα γίνεις ότι θελήσεις. Θα είσαι μόνος και με συντροφιά. Θ’ αγαπάς και θ’ αγαπιέσαι. Καθώς θα βαδίζεις προς το μέλλον θα βρεις την Έκσταση. Θα σε κυριεύσει και δεν θα σε εγκαταλείψει ποτέ.

Φερνάντο Αραμπάλ

Γεννιέται στις 11 Αυγούστου του 1932 στη Μέλιγια του Μαρόκο.

Βαθιά επίδραση στο έργο του ασκεί η ξαφνική εξαφάνιση του πατέρα του όταν ήταν μικρός, λίγο πριν από το ξέσπασμα του ισπανικού εμφυλίου. Ο πατέρας του ήταν αξιωματικός που αρνήθηκε να συνταχθεί με τον Φράνκο και φυλακίστηκε. Ύστερα από την ολοκλήρωση των νομικών σπουδών του στη Μαδρίτη ο Φερνάντο Αραμπάλ εγκαθίσταται στο μεταπολεμικό Παρίσι (όπου και ζει έκτοτε). Εισχωρεί στον κύκλο των υπερρεαλιστών του Αντρέ Μπρετόν και η πολιτική φιλοσοφία του διαπνέεται από τις αξίες της ισότητας και της ελευθερίας. Με τον Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι και τον Ρολάν Τοπόρ ιδρύουν το «Θεάτρου του πανικού» (με πρώτο συνθετικό το ελληνικής ρίζας τη λέξη «παν» που σημαίνει το «όλον», αλλά και από τον θεό Πάνα ως τάση επιστροφής στον απόλυτο πρωτογονισμό και στην ελεύθερη ζωή). Φίλος του Πικάσο, του Μπέκετ, του Νταλί, του Ιονέσκο, του Μπουνιουέλ, γράφει θεατρικά έργα, μυθιστορήματα, νουβέλες, ποιητικές συλλογές, καθώς και τη διάσημη «Επιστολή στον στρατηγό Φράνκο», ενώ γυρίζει και ταινίες μεγάλου μήκους. Το πρώτο του έργο, «Κοντσέρτο μέσα σ ένα αβγό», προκαλεί αντιφατικές κριτικές. Οι χαρακτήρες των έργων του είναι ταυτόχρονα καταπιεστές και καταπιεζόμενοι, αθώοι σαν παιδιά και σκληροί. Αλλά δεν είναι ποτέ οι πραγματικοί ένοχοι. Ένοχο, κατ αυτόν, είναι το κατεστημένο και αυτό πρέπει να αλλάξει. Γνωστότερα έργα του: «Φάντο και Λις», «Νεκροταφείο αυτοκινήτων», «Πικ - νικ στο μέτωπο», «Βάαλ ο Βαβυλώνιος», «Η κηδεία της σαρδέλας» κ.ά. Το 2007 ο Φερνάντο Αραμπάλ αναγορεύτηκε σε επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει αποσπάσει το λογοτεχνικό βραβείο Ναμπόκοφ, το βραβείο Εσπάζα για το δοκίμιο και το θεατρικό βραβείο της Γαλλικής Ακαδημίας.

Ο Αραμπάλ την εποχή που γράφει το «Fando y Lis»…

Το 1954 ο 22χρονος Φερνάντο Αραμπάλ κάνει ωτοστόπ για το Παρίσι προκειμένου να παρακολουθήσει την φημισμένο έργο του Μπρεχτ Μάνα Κουράγιο ανεβασμένο από την Berliner Ensemble. Στη Μαδρίτη γνωρίζει τη μεταφράστρια Λις Μορώ και σύντομα τη κάνει γυναίκα του. Το 1955 υποφέρει από βαριάς μορφής φυματίωση που τον βοηθά να αποσπάσει υποτροφία για να σπουδάσει στο Παρίσι κάτι που σήμερα ο Φερνάντο περιγράφει σαν το «ευτυχές ατύχημα» που του άλλαξε τη ζωή επιτρέποντάς του να ζήσει μόνιμα στην «Πόλη του Φωτός, την αξιοθαύμαστη πατρίδα του Κούντερα και του Πικάσο, την πολυαγαπημένη εξορία». Το 1958 γράφει το τρίτο του θεατρικό έργο «Φάντο και Λις». Το παρατσούκλι του Φερνάντο στα ισπανικά είναι το ‘Φάντο’…

Το κίνημα του Πανικού

«Φάντο και Λις», το θέατρο του Πανικού

Το Κίνημα του Πανικού ιδρύθηκε από τον Φερνάντο Αραμπάλ, τον Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι και τον Ρολάντ Τοπόρ στο Παρίσι το 1962. Εμπνευσμένο από τον Θεό Πάνα και επηρεασμένο από τον Μπουνιουέλ και τον Αρτώ ήταν ένα θέαμα χαοτικής performance art και σουρεαλιστικών εικόνων. Ο Πάνας στηρίζει την ύπαρξη του πάνω σε τρία στοιχεία: στον τρόμο, στο χιούμορ και στην εικόνα. Το θέατρο του Πανικού είναι το θέατρο που περιέχει τα Πάντα, ένα καρδιογράφημα ολόκληρης της ζωής.

Φάντο και Λις. Η ταινία

Ο Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι έχει το ρόλο του Μιτάρο σε ένα θεατρικό ανέβασμα του έργου. Ερωτευμένος με το έργο, αποφασίζει να μεταφέρει το «Φάντο και Λις» στη μεγάλη οθόνη, χωρίς σενάριο, χρησιμοποιώντας μόνο την μνήμη και το ένστικτο για να ανακαλεί τις σκηνές, σαν γνήσιος σουρεαλιστής. Η πρεμιέρα γίνεται στο Φεστιβάλ του Ακαπούλκο το 1968, αμέσως μετά από την δολοφονία διαδηλωτών από την αστυνομία στην Πόλη του Μεξικού. Το κλίμα είναι αρκετά βαρύ και ο βλάσφημος και προκλητικός χαρακτήρας της ταινίας εξοργίζει το κοινό το οποίο εξεγείρεται βίαια μέσα στην αίθουσα του σινεμά. Ο Γιοντορόφσκι καταφέρνει να δραπετεύσει την τελευταία στιγμή πριν συμβούν τα χειρότερα. Την επόμενη μέρα, το φιλμ απαγορεύεται δια παντός από το Μεξικό.

Φερνάντο Αραμπάλ:

‘Ποτέ δεν κατάλαβα το «Φάντο και Λις». Και δεν θέλω να το καταλάβω γιατί αν τα καταφέρω θα το αγαπήσω λιγότερο’.
«Το θέατρό μου είναι γιορτή και τελετουργία»
«Θα’ θελα ένα κόσμο από ανθρώπους απελευθερωμένους»
«Δεν είναι σωστό να φτύνετε τα έργα μου. Ποτέ δεν φτύνουν τον καθρέφτη»

Δυό λόγια για το «Φάντο και Λις»:

Βασίλης Χριστοφιλάκης
‘Στο σήμερα που δεν υπάρχει κυρίαρχη ιδεολογία, το θέατρο της γης και της καρδιάς αποτελεί καταφύγιο. Το θέατρο του Αραμπάλ μας βοηθά να προσθέσουμε στην έρημο που μας περιβάλλει την ανθοφορία της ψυχής μας’.

Κώστας Καζανάς
‘ Ο δυσκολότερος ρόλος σε όλη μου την προσπάθεια αυτά τα χρόνια είναι ο ρόλος του Φάντο. Γιατί ο Φάντο είμαστε όλοι εμείς’

Μίνα Ορφανού
‘ Ήρθε επιτέλους η ώρα, μέσα από κάθε μορφή τέχνης να υμνήσουμε και ταυτόχρονα να καταλάβουμε το διαφορετικό’.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Μετάφραση: Έφη Γιαννοπούλου
Σκηνοθεσία: Βασίλης Χριστοφιλάκης
Σκηνικά-Βίντεο: Παντελής Ξηροχειμώνας
Κοστούμια: Παναγιώτα Κοκκορού
Φωτισμοί: Βασίλης Χριστοφιλάκης
Zέσταμα Εκγύμναση ηθοποιών: Βάσω Γιαννακοπούλου
Φωνητική Διδασκαλία: Τζίνα Πούλου
Φωτογραφία Χριστίνα: Γεωργιάδου

ΠΑΙΖΟΥΝ (αλφαβητικά):
Κώστας Καζανάς (Φάντο), Αντωνία Καμπάκου (Λις), Μίνα Ορφανού (Μιτάρο), Νίκη Σερέτη (Ναμούρ), Πάνος Πανάγου (Τόσο)

Παραγωγή Θέατρο της Αλήθειας

Παραστάσεις: 4 Ιανουαρίου – 9 Μαρτίου, Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη

Ώρες παραστάσεων: 21:15

Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος 15 ευρώ

Ώρες ταμείου: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη από τις 17:30

Τηλεφωνικές κρατήσεις: καθημερινά, 10:00-16:00